Lâu đài cổ vẫn cũ kỹ như không thể cũ hơn. Đôi khi trong bóng đêm có tiếng lẩm bẩm của những mảnh sàn nhà lâu năm vì sự cọ xát với hàng xóm của nó. Nó khó chịu vì bị xâm phạm quyền riêng tư.
Lâu đài cổ đang nghỉ ngơi sau một ngày nỗ lực. Nó chẳng còn nhiều thời gian để sống qua những buổi trưa ấm áp. Lâu đài đang bị xuống cấp bởi những lần tàn phá, thuế má trong khi nhu cầu và chi phí khôi phục quá đắt đỏ. Nó không hạnh phúc bởi đám đông du khách dốt nát đến ngày một nhiều, xô qua các hành lang, xộc vào những căn phòng như thể một đàn cừu điên. Lâu đài cổ cảm thấy sàn của nó rên rỉ và những tấm võng gỗ bị quá tải lên tiếng sau nhiều năm yên lặng. Nhưng gia chủ thì vẫn phải tồn tại và vẫn phải tăng thu nhập bằng cách nào đó, vì vậy sau nhiều cuộc vật lộn tinh thần và xung đột nội bộ, các bên đã đồng ý dùng nó làm lâu đài lịch sử để tham quan.
THE old house was still, as still as an old house ever can be. Occasionally in the darkness of the night there came a mutter from an aged floorboard as it rubbed against its neighbour and apologised for the intrusion into its privacy. The old house was at rest after a trying day. No longer was it possible for it to slumber its life away through a warm noontide. The old house had fallen upon evil times, taxation, demands, expenses for expensive restorations. The old house was unhappy at the throngs of mindless visitors who came surging through the corridors, flocking through the rooms like, a herd of demented sheep. The old house felt its floorboards groan and its timber sag slightly under the unaccustomed load after so many years of quietude. But The Family had to go on and had to raise the money somehow, so after much soul-searching and much internal strife parties had been taken to tour the historic mansion.
Hàng trăm năm trước, nó đã được xây dựng như một trang viên cho một người đàn ông tầng lớp trên, một người đàn ông đã từng phục vụ tốt đẹp và cao thượng cho vị vua của mình, và đã được phong vào giai cấp quý tộc vì sự cống hiến của mình. Lâu đài đã được xây chắc chắn và đáng yêu bởi những người thợ mạnh mẽ sống bằng bia, pho mát và những khúc bánh mì, những người thực hiện nghiêm túc công việc của mình bởi niềm tự hào với nghề nghiệp.
Vì vậy, toà lâu đài vẫn sống sót, sống sót qua cái nóng cháy bỏng của những mùa hè và những luồng gió lạnh mùa đông khiến những tấm gỗ co lại vì băng giá. Đến giờ, khu vườn vẫn được giữ gìn tốt, phần chính của ngôi nhà vẫn đảm bảo, nhưng một vài mảng sàn bắt đầu lung lay, đôi chỗ hành lang vòng cung đã bắt đầu võng xuống vì tuổi tác, và giờ đây sau một ngày bị chà đạp và xả rác bởi lũ trẻ bất cẩn, toà lâu đài lại trở về với sự tĩnh mịch của nó.
Lâu đài cổ vẫn cũ kỹ như không thể cũ hơn. Phía sau lớp ván dưới chân tường có tiếng chuột con the thé, chạy thoăn thoắt qua lại trong chỗ vui chơi của chúng. Đâu đó trên cao, một con cú kêu lên phản đối mặt trăng. Bên ngoài gió đêm lạnh sột soạt trong mái hiên, đôi khi quất những cành cây lớn vào cửa sổ. Nhưng không ai sống trong phía đó. ‘Gia chủ’ giờ đây sống ở một căn nhà nhỏ dưới tầng trệt, nơi mà trong thời kỳ thịnh vượng xưa kia người quản gia và vợ ông ta cai quản.
Hundreds of years ago the house had been built as a manor for a man of high class, a man who had served his king nobly and well, and had been elevated to the peerage for his devotion. The house had been built lovingly and well by sturdy workmen who lived upon ale and cheese and hunks of bread, and who did everything properly for the pride of doing a proper job. So the house survived, survived the baking heat of summers and the chilling draughts of winter when every timber wanted to shrink away in the icy blasts which swept around it. Now the gardens were still well-kept, the main fabric of the house was still well secured, but some of the boards began to creak, some of the archways had the sag of old age, and now after a day of being trodden on and littered by the sticky papers of careless children the old house had reverted again to quietude. The old house was still, as still as an old house ever could be. Behind the wainscot little mice squeaked and scampered in their play. Somewhere, high above, an owl hooted at the moon. Outside the chill night wind rustled among the eaves and occasionally tapped a long branch of a tree against the windows. But no one lived in that wing, ‘The Family’ lived now in a smaller house in the grounds, a house where in more prosperous times the head butler and his wife had had their domain.
Sàn nhà bóng lộn dưới ánh trăng phản chiếu những bức tường ốp. Chúng giống như những con mắt mờ ảo nhìn xuống suốt nhiều thế kỷ.
Phía cuối đại sảnh, ông đồng hồ quả lắc già nghiêm trang đánh chuông báo hiệu mười hai giờ kém mười lăm. Đâu đó phía những tấm kính ngân lên tiếng kêu leng keng nhẹ nhàng như lời thì thầm đáp lại. Từ một căn phòng khác không xa là đến tông cao hơn của cô cháu gái đồng hồ lặp lại chuông báo mười hai giờ mười lăm.
Tất cả đều đồng thanh báo hiệu một thời khắc, rồi ông đồng hồ cất tiếng, ‘Cháu gái đồng hồ, cháu có đó không, có nghe tiếng ông không?’ Một tiếng tích tắc và vo vo như tiếng bánh răng trượt, và tiếp đó là giọng cao trong trẻo của cô cháu gái đồng hồ: ‘Có, ông ạ, tất nhiên là cháu nghe thấy. Ông muốn kể cho cháu nghe chuyện gì đêm nay?’
The highly polished floor shone in the moonlight making weird reflections against the panelled walls. In the sightless eyes as they had peered down throughout the centuries.
At the far end of the Great Hall the stately grandfather clock chimed the quarter to twelve. Somewhere on a sideboard cut glasses tinkled gently as in echo they whispered the chimes to each other. From another room not so faraway there came the higher tones of a granddaughter clock repeating the quarter to the hour.
All was still for a moment and then the grandfather said, ‘Granddaughter clock, are you there, can you hear me?‘
There was a click and a whirr as a cog slipped, and then came the high voice of the Grandfather clock: ‘Yes, Grandfather, of course I can hear you. Do you have aught to tell me this night?‘
Ông đồng hồ trầm ngâm giây lát trong tiếng ‘tích tắc, tích tắc, tích tắc’, rồi ông cất giọng kể, ‘Cháu gái à, ta ra đời vào cuối thế kỷ mười bẩy, cái chân giá của ta được đánh bóng lần đầu tiên năm 1675, và kể từ khi con lắc của ta bắt đầu đong đưa, là ta đã bắt đầu suy nghĩ về mầu nhiệm của cuộc sống, càng sống lâu bao nhiêu, ta càng suy nghĩ nhiều bấy nhiêu. Những con người quanh chúng ta chỉ có một khoảng sống ngắn ngủi, họ không có thời gian để suy nghĩ một cách thực sự về tất cả, rằng có một sự biết về cuộc sống. Cháu có quan tâm không đến điều ta nói không, cháu gái?’ Cô đồng hồ cháu gái ngồi trong khu phòng nghỉ của các quý bà, rung nhẹ đầu bởi một chiếc đầu máy nặng vừa đi qua đường mòn kéo theo những toa tiếp vận chở đầy hàng hoá của nó. Rồi cô nhẹ nhàng đáp, “Tất nhiên ông ạ, tất nhiên là cháu đang rất chăm chú lắng nghe những điều mà ông đã suy nghĩ suốt hàng thế kỷ rồi. Ông hãy kể đi, cháu vẫn đang nghe đây, cháu sẽ không làm gián đoạn câu chuyện của ông trừ khi cháu phải đánh chuông báo giờ. Hãy tiếp tục đi ông, và luôn biết rằng cháu vẫn đang nghe.’
The grandfather clock carried on its muted voice, ‘tick tock, tick tock, tick tock‘, and then raising his voice he spoke, ‘Granddaughter, I was born at the end of the seventeenth century, my long case was polished first in 1675, and since my pendulum was first set swinging I have pondered on the mystery of life, long have I lived, long have I pondered. The humans around us have such a short span of life, they have no time to think, really, of all that there is to know about life. Are you interested, granddaughter?‘
The granddaughter clock, sitting in state in a ladies retiring room, nodded her head slightly to the tremor of a passing heavy locomotive and its attendant trail of freight cars. And then she said gently, ‘Of course, grandfather clock, of course I am interested in hearing of that of which you have thought so long throughout the centuries. Tell me and I will listen, and I will not interrupt until such time as my Purpose makes it necessary for me to call the hours. Speak, grandfather clock, knowing that I am listening.‘
Ông đồng hồ lầm bầm trong cổ họng, cái chân giá hào nhoáng cao hơn bẩy feet của ông đổ bóng dài trên sàn nhà bóng loáng trong đêm tối lờ mờ. Không một vệt hoen ố nào trên cái chân giá của ông bởi một người hầu có nhiệm vụ giữ gìn những cổ vật tuyệt vời này để nó luôn chạy tốt, sạch sẽ, và tiếng chuông ngân vang. Ông đồng hồ già quay mặt về phía ánh trăng. Qua cửa sổ bên cạnh mình, ông có thể trải tầm nhìn suốt công viên rộng lớn với những hàng cây cổ thụ đứng cách đều tăm tắp như hàng lính đang diễu hành. Xung quanh chúng là những bãi cỏ được xén tỉa, đây đó là những bụi đỗ quyên và nhiều loại cây khác được mang về từ những vùng đất xa xôi.
Vượt ra ngoài bụi cây, mặc dù ông đồng hồ chưa từng nhìn thấy bao giờ, là những đồng cỏ dịu êm, nơi mà đám cỏ ngọt ngào được cắt cho lũ bò và ngựa của lâu đài, cũng giống như lâu đài cổ, chúng mơ ước về cuộc sống xa xôi của mình.
Gần hơn hơn một chút nhưng vẫn ngoài tầm nhìn của ông đồng hồ, ông được bảo rằng có một cái hồ êm ả rộng khoảng ba mươi feet, đó là do cậu đồng hồ du lịch nói lại. Mặt hồ đầy những khóm hoa huệ trắng, mà trên đó vào thời điểm nhất định trong năm, lũ ếch béo ị ngồi chễm chệ và cất giọng khàn khàn. Ông đồng hồ thực sự đã nghe thấy tiếng kêu ộp oạp của chúng và nghĩ rằng máy móc của chúng có lẽ cần phải được bôi dầu, nhưng cậu đồng hồ du lịch giải thích cho ông hiểu, đồng thời kể về cả lũ cá trong hồ. Phía xa cuối hồ là một cái chuồng chim lớn, dài cỡ ba mươi feet, cao khoảng mười feet, trong đó có những con chim sặc sỡ sinh sống.
The grandfather clock muttered in his throat, his long case was magnificent, more than seven feet tall he loomed in the semi-darkness above the highly polished floor. No finger-mark’s marred his case for a special footman had the task of keeping these wonderful antiques in good health, clean and of strong voice. Grandfather clock had his face to the moonlight. Looking out of the window beside him he could gaze over spacious parklands with age-old trees spaced like rows of soldiers on parade. Around the trees were the close cropped lawns and here and there bushes, rhododendrons, and many bushes brought from far, far lands.
Beyond the bushes, although grandfather clock had never seen so far, there were pleasant meadows where the horses and the cows of the estate cropped the sweet grass and, like the old house, dreamed their life away.
Closer, just out of sight of grandfather clock, there was, he had been told, a very, very pleasant pond about thirty feet across, it was, so a travelling clock had told him. The surface had many broad lily pads on which at the right time of the year fat frogs sat and croaked. Grandfather clock had indeed heard their croaking and thought maybe their mechanism needed oiling, but the travelling clock had explained it all to him, had explained, too, about the fish in the pond, and abutting the far end of the pond there had been a large enclosed aviary, some thirty feet long and about ten feet high, in which multi-coloured birds led their life.
Ông đồng hồ cổ đã ngẫm nghĩ về tất cả điều đó. Ông nhìn lại suốt chiều dài hàng thế kỷ những vị lãnh chúa và những quý bà đến trước mặt ông trong những trang phục tuyệt đẹp, khác xa so với những bộ đồ jean xám xịt na ná giống nhau mà đám người trong những ngày tàn tạ này khoác lên mình. Ông chìm vào trong suy tư cho đến khi bị đánh thức khỏi ảo tưởng của mình bởi tiếng gọi, ‘Ông ơi, ông ơi, ông ổn chứ? Cháu vẫn đang chờ nghe ông kể chuyện đây, ông đồng hồ, ông đang định kể cho cháu nghe bao nhiêu chuyện, từ quá khứ đến hiện tại và tương lai, về cuộc sống và ý nghĩa của nó mà’.
Ông đồng hồ hắng giọng và con lắc của ông gõ nhịp ‘tích tắc, tích tắc, tích tắc’, rồi ông kể: ‘Cháu gái đồng hồ,’ ông nói, ‘con người không nhận ra rằng sự đung đưa của con lắc là câu trả lời cho bí ẩn của Thượng Đế. Ta là một lão đồng hồ già và ta đã đứng đây hàng nhiều năm đến nỗi cái chân giá của ta đang trở nên biến dạng và các khớp xương của ta đang lung lay vì sự biến đổi của khí hậu, nhưng ta muốn nói điều này với cháu, rằng chúng ta, những chiếc đồng hồ Anh cổ, biết về sự bí ẩn của Thượng Đế, về Bí mật của Sự sống và Bí Mật Tối Thượng’.
Câu chuyện mà ông nói với cô cháu gái là một câu chuyện tuy mới nhưng nó đã vốn có từ nhiều thế kỷ rồi, một câu chuyện bắt nguồn từ xưa lắm, xa xưa hơn cả khi người ta nhớ được về sự sống. Ông kể rằng ông phải pha trộn công nghệ hiện đại với khoa học cổ xưa vì công nghệ hiện đại còn chưa biết đến nền khoa học cổ xưa.
‘Những cái cây kể cho ta nghe rằng,’ ông nói, ‘nhiều, nhiều ngàn năm trước đây có một nền khoa học khác, một nền văn minh khác, và tất cả những gì mà ngày nay được coi là hiện đại hay phát minh hiện đại, hay sự phát triển đều thậm chí quá lỗi thời so với thời đó.’
Grandfather clock mused upon all this. He looked back along the centuries seeing the lords and the ladies coming towards him in their gorgeous garb so different from the drab denims with which humans seemed to be uniformly clad during these decadent days. Grandfather clock pondered until he was aroused from his reverie by, ‘Grandfather clock, grandfather clock, are you well? I am waiting to hear from you, grandfather clock, you were going to tell me many things of the past, of the present and of the future, and of life and of the meaning thereof.‘
Grandfather clock cleared his throat and his pendulum went, ‘tick tock, tick tock, tick tock‘, and then he spoke: ‘Granddaughter clock,‘ he said, ‘humans do not realise that the swinging pendulum is the answer to the riddle of the Universe. I am an old clock and I have stood here for so many years that the base of my case is becoming warped and my joints creak with the change of the weather, but I want to say this to you; we, the clocks of ancient England, know the riddle of the Universe, the Secret of Life, and the Secrets Beyond.‘
The tale which he told to the granddaughter clock was a new tale, a tale which had been in the making for centuries, a tale which started far, far beyond living memory. He said that he had to blend modern technology with ancient science because the modern technology is as yet ancient science. ‘The trees told me,‘ he said, ‘that many, many thousands of years ago there was another science, another civilisation, and all that which is now considered to be modern and modern inventions and developments were even then obsolete.‘
Dừng một chút, ông nói tiếp, ‘Ồ, ông phải đánh chuông đã, một thời khắc nữa lại đến rồi’. Rồi ông đứng một cách nghiêm trang, cao lớn giữa đại sảnh và từ chân đế của ông phát ra tiếng chịt chạt, xè xè và rồi tiếng chuông vang lên, ông chỉ đúng giờ nửa đêm, mười hai giờ, giờ báo hiệu một ngày cũ chết đi và một ngày mới được sinh ra, một chu kỳ mới lại được bắt đầu. Và khi hoàn thành tiếng chuông gõ thứ mười hai, chiếc búa của ông rung rinh rồi ngừng lại, ông kiên nhẫn chờ cô cháu gái cũng lặp lại thông điệp của cô cho tất cả những ai vẫn còn lắng nghe lúc nửa đêm.
Cô cháu gái là một chiếc đồng hồ dáng cao và mảnh mai, không hơn một trăm tuổi. Tiếng chuông của cô có một âm điệu êm ái và trong trẻo, không run rẩy, không ồn ào và cũng không có tiếng chịt chạt. Giờ đây, cô đang đứng giữa dòng ánh trăng lọt qua những cành cây đang rung rinh ngoài cửa sổ, giống như những ngón tay sáng nhấp nháy mơn trớn trên thân cô, tô điểm trên đầu cô, đôi khi chúng chụm lại và hướng lên như thể ai đó đang chắp tay cầu nguyện sự giúp đỡ cho một ngày mới. Cô hắng giọng đôi chút rồi các bánh xe của cô bắt đầu quay, những chiếc búa giơ lên và đập xuống các thanh sắt. Cô đang gõ những nốt trong bài ca của mình. Để kết thúc, những tiếng gõ báo giờ vang lên, một, hai, ba, rồi lần lượt đến tiếng thứ mười hai. Tiếng gõ chót thứ mười hai rung lên một chút bởi những nỗ lực cô đã đồn vào, những chiếc búa rung rung và sức nặng cuối cùng của cả chuỗi âm vang một chút. Cô lễ phép nói, ‘Cháu xin lỗi, cháu đã để ông phải chờ, cháu biết là cháu bị chậm một phút, rồi cháu sẽ sớm được chỉnh lại thôi. Ông tiếp tục chứ ạ? ”
He stopped a moment, and then said, ‘Oh, I must strike the hour. The time has come.‘ So he stood firm and tall in the Great Hall and from his long case there came the preliminary click and the whirring and the chimes, and then he struck the midnight hour, the hour of twelve when a day dies and a day is born, when yet another cycle starts. And a she finished the last stroke of twelve and his hammers stopped and quivered he waited patiently for granddaughter clock to repeat her message to all who listened in the stillness of the night. Granddaughter clock was tall and slender, not more than about a hundred years of age. She had a very pleasant voice and a remarkably clear chime, free of unwholesome vibrations, free of clatters and clicks. But, of course, that is as one would expect from just a young person who had endured not much more than a hundred years. Now she stood with the beams of moonlight partly filtered by the waving branches outside making their way through the tall window, and flickering fingers of light over her case, embellishing the ornaments on her pinnacles, and at times touching the hands which stood together upright like hands of a person in prayer praying for help during the new born day. She gave a little cough and then her wheels started to revolve, the hammers raised and fell upon the rods. She hammered out the notes of her song. That completed, the strike of the hours came, one, two, three, and all the way on to twelve. At the final twelfth stroke she quivered slightly with all the effort she had expended, her hammers shivered and the weights at the end of her chains rumbled a bit as they sought a fresh footing in the case. She said meekly, ‘Sorry, grandfather, I am sorry I have kept you waiting, I am a minute late I know, but soon that will be put right. Will you continue?‘
Ông đồng hồ mỉm cười với chính mình, ‘Đúng thế’, ông nghĩ, ‘bọn trẻ nên biết bày tỏ lòng kính trọng với người già’. Rồi ông cười và nói, ‘Ừ, cháu gái, ta tiếp tục đây’.
‘Trong suốt các thời đại,’ ông đồng hồ nói, ‘con người đã tìm đến tôn giáo để an ủi họ những lúc khó khăn trong đời sống bất thường của mình. Họ luôn tìm kiếm Thượng Đế giống như một người Cha chỉ để chăm sóc họ, trông nom họ, quan sát họ và ưu đãi họ hơn những kẻ khác. Luôn phải có một Thượng Đế,’ ông nói, ‘một người toàn năng, một người mà họ có thể cầu xin và hi vọng được ban phát cho sự cầu nguyện’.
Cô cháu gái gật đầu đồng ý, cái gật đầu thông cảm do khoảng cách đi lại khó khăn, đâu đó một chú chuột vụng về va vào một vật trang trí và hất nó qua chiếc bàn. Với một tiếng rít khủng khiếp nó nhảy khỏi bàn và chạy tới cái lỗ gần nhất, chui xuống với cái đuôi vẫy điên cuồng trong không.
Grandfather clock smiled to himself, ‘It was right;’ he thought, ‘that young people should pay respect and should show deference to those who were so much older.‘ He smiled and said, ‘Yes, granddaughter clock, I will continue.‘
‘Throughout the ages,‘ said grandfather clock, ‘humans have sought religion to console them in the hardship of their unnatural life. They have always sought a God to be as a personal Father looking after them, watching over them, looking at them only and giving them preferential treatment over all other humans. There always has to be a God,‘ he said, ‘someone who is omnipotent, someone who can be prayed to and from whom one hopes to obtain a favourable answer to the prayer.‘
Granddaughter clock nodded her agreement, nodded in sympathy with passing distant heavy traffic, and somewhere a clumsy mouse bumped into an ornament and sent it skittering upon the table. With a squeak of terror the mouse jumped off the table and raced for the nearest hole, diving down with tail waving frantically in the air.
Ông đồng hồ lại tiếp tục câu chuyện của mình: ‘Chúng ta cũng phải xem xét lại,’ ông nói, ‘công nghệ hiện đại thực chất chỉ là sự tái hiện những công nghệ cũ. Mọi thứ vốn đã tồn tại, mọi thứ chỉ LÀ chuỗi những rung động. Một rung động là một làn sóng, đi lên rồi lại đi xuống, rồi lại lên và xuống cứ thế trong suốt cõi đời đời, chỉ như quả lắc của chúng ta, liên tục đu từ bên này sang bên kia, nơi nó dừng lại một phần nhỏ của một phần nhỏ của một giây, và sau đó lại đu sang bên này.’ Ông đồng hồ im lặng một lúc rồi cười khúc khích với chính mình, cỗ máy của ông chuyển xuống một bánh răng trên cái bánh xe bằng đồng, cái búa dịch xuống phía dưới tạo ra một lực đẩy nhẹ vui vẻ khiến một chiếc răng dịch theo.
Grandfather clock resumed his story: ‘We must also bring into consideration,‘ he said, ‘modern technology which, of course, is merely a recrudescence of old technology. Everything that exists, everything that IS, is just a series of vibrations. A vibration is a wave which first goes up and then goes down, and goes up again and down again throughout eternity just as our pendulums keep swinging first to one side, where it stops for a fraction of a fraction of a second, and then swings down to the other side.‘ Grandfather clock was silent for a moment, then he chuckled to himself as the chain moved down one tooth over the brass wheel inside and the weight at the bottom gave a little jiggle of joy at being one tooth further down toward the ground.
‘Ta biết,’ ông nói, ‘rằng mọi thứ tồn tại đều có giai đoạn tích cực và tiêu cực của chúng, mặt này rồi đến mặt kia. Ta biết,’ ông nói với sự trang trọng tăng dần, ‘rằng trong một khoảng thời gian, khi mà Con lắc Cuộc đời ở phía mà Thượng đế trong vai trò là Thượng đế Tốt. Nhưng Thượng đế Tốt ở vị trí đó bị ru ngủ bởi sự tự mãn và Ngài không quan tâm đủ đến những gì đang diễn ra quanh mình, vậy là Con lắc Cuộc đời sẽ lại đu sang phía bên kia. Thượng đế Tốt bị ru vào một cảm giác rằng mọi thứ vẫn đang tốt, nhưng Con lắc đang đi xuống và sang phía bên kia theo vòng lắc của nó, và Thượng đế Xấu, cái mà con người gọi là Sa-tăng đang chờ đợi với sự khao khát tới lượt của mình khi sức mạnh dịch chuyển. Cái Ác cũng là một lực lượng mạnh mẽ’, ông đồng hồ nói, ‘nó là một lực lượng rất, rất mạnh. Cái Tốt thường không tin nổi vào sự xấu xa nơi cái ác ngự trị, vậy nên cái Tốt đấu tranh không đủ mạnh, chiến đấu không đủ mạnh, và lực lượng xấu mà ta gọi là Sa-tăng lại có cơ hội. Rồi Con lắc Cuộc đời lại dịch chuyển lên, tới đầu mút bên kia giống như mọi con lắc, nó dừng lại một phần của một phần của một giây trước khi lại quay trở xuống, và Thượng đế Xấu gây ra những tội ác khủng khiếp trong suốt thời gian đó. Sau đó khi Con lắc trở xuống dần, Thượng đế xấu lại từ từ mất đi sức mạnh, để rồi khi Con lắc dịch sang phía Tốt thì cái Tốt một lần nữa lại lên ngôi’.
‘I know,‘ he said, ‘that all things that exist have their positive and their negative phases, first to one side and then to the other side. I know,‘ he said with increasing solemnity, ‘that at one period of time when the Pendulum of Life is to one side of its swing the God in charge is the God of Good. But the God of Good in such a position gets lulled into complacency and he doesn’t pay enough attention to what is going on around him and the Pendulum of Life, which was stopped for its change of swing, starts again and swings down. The God of Good is lulled into a sense that all is well, but the Pendulum goes down and starts up to the other side of its swing, and there the God of Ill, whom the humans call Satan, is waiting with avidity the swing of power which is now his turn. Evil is such a strong force,‘ said grandfather clock, ‘it is such a very, very strong force. Good will not believe the bad which evil is, so Good doesn’t fight hard enough, doesn’t struggle hard enough, and so we have the bad force that we call Satan making the most of its opportunity. The Pendulum of Life swings up, and at the end of its swing, as with the end of all swings of all pendulums, it stops for the fraction of a fraction of a second before starting down again, and the God of Evil does his greatest evil during such time. And then when the Pendulum starts down again gradually he loses power, and as the Pendulum goes up again towards Good then Good takes the throne once more.‘
‘A, ông đồng hồ ơi,’ một giọng nói nhỏ nhẹ cất lên từ trong bóng tối, và như cái bóng của chính nó, một cô mèo lông nhị thể đen trắng mượt mà bước ra khỏi bóng tối tới chỗ ánh trăng ngồi, ngước nhìn ông đồng hồ già nua. Nó bước về phía trước rồi với lên, bàn chân mềm mại cọ cọ vào phía dưới chân đế của ông đồng hồ. ‘Ông ơi,’ cô mèo nói, ‘cháu có thể trèo lên cái chân giá của ông và ngôi lên phía đầu ông, nhưng cháu thích ông rất nhiều nên cháu sẽ không làm những việc thiếu tôn trọng như thế. Ông kể cho chúng cháu thêm đi.’
Rồi cô mèo quay lại chỗ ánh trăng và ngồi hướng mặt về phía ông đồng hồ, nhưng cũng chẳng bỏ phí chút thời gian nào, cô quyết định rửa mặt, rồi rửa tai. Một lát, cô nhìn ông đồng hồ, ông cũng nhìn xuống cô đầy âu yếm và nói, ‘Đợi một chút bé mèo con, ta là một chiếc đồng hồ và thời gian của ta bị giới hạn. Ta phải đánh chuông báo hiệu một phần tư giờ đã trôi qua để tất cả những người có ý thức biết rằng chúng ta đã bước sang ngày mới được mười lăm phút rồi. Bé mèo con, hãy nghe ông đánh chuông, và một phút sau sẽ đến cô cháu gái đồng hồ. Chúng ta phải báo giờ rồi sau đó nói chuyện tiếp.’
‘Ah, grandfather clock,‘ said a small voice from the shadows, and like a shadow itself a sleek black and white cat eased out from the blackness and sat in a moonbeam gazing up at the old, old clock. Moving forward the cat reached up and with soft paws rubbed at the bottom of the case. ‘Grandfather clock,‘ said the cat, ‘I could climb up your case and sit on your head, but I like you so much I would not be disrespectful. Tell us some more.‘ The cat moved back to the moonbeam and sat facing the clock, but not to waste any time she decided to wash her face and her ears. From time to time she looked up at the old clock who, gazing down fondly at the cat, said, ‘Wait little cat, I am a clock and my time is circumscribed. I have to wait now and chime the quarter so that all humans who are conscious may know that we are fifteen minutes into the new-born day. Little cat, hear me, and then a minute later hear my granddaughter. We will tell the time and then we will talk again.‘
Trong không gian đêm khuya, tiếng chuông báo hiệu qua mười lăm phút vang lên. Bên ngoài cửa sổ, một gã săn trộm đang lén lút âm thầm mò vào ăn trộm trứng của lũ gà đang ngủ gần đó, hắn bị đóng băng trong những cái rãnh mất một lúc, rồi vui sướng vì đã thoát được vào trong, tới gần chiếc cửa sổ chỗ cô cháu gái đồng hồ đang đứng. Khi cái bóng của hắn ngang qua cửa sổ, cô liền gióng lên những tiếng chuông cao vút trong một lúc. Một lần nữa tên săn trộm dừng lại, lấy tay che mặt khỏi ánh trăng chênh chếch, hắn cố nhìn vào trong phòng. ‘Những chiếc đồng hồ đổ chuông,’ hắn nói, ‘quá đủ để doạ một tên đạo chích cừ khôi rồi đấy!’ Cùng với việc làu bàu, hắn băng qua cửa sổ tới chỗ bóng tối, và một vài phút sau đó là tiếng lầm bầm ngái ngủ rồi tiếng phản đối của lũ gà mái bị quấy rối.
Sự tĩnh mịch bao trùm lâu đài. Không gian càng im ắng, lâu đài càng lộ rõ vẻ cổ kính của nó. Những tấm sàn kêu cọt kẹt, cầu thang thì thào phàn nàn khi chúng phải giữ nguyên vị trí quá lâu. Khắp lâu đài vang lên tiếng những bước chân nhỏ bé chạy gấp gáp, và tất nhiên cả những tiếng tích-tích và tóc-tóc, hay tiếng kêu tích tắc, tích tắc to hơn của ông đồng hồ. Đó là tất cả những âm thanh quen thuộc trong đời sống của toà lâu đài cổ.
On the still night air the chimes of fifteen minutes past the hour rang out. Outside the window a stealthy poacher who was moving silently to try to steal eggs from the nearby hen roost froze in his tracks for a moment, and then smiled complacently as he moved on, moved on towards the window where granddaughter clock was ready. As the shadow of the poacher crossed her window she, with much higher voice, chimed the minutes. Once again the poacher stopped and then, with hands shielding his face from the side-light, he tried to peer into the room. ‘Bloomin’ clocks,‘ he said, ‘ ’nuff to scare the livin’ daylights out of any good thief!‘ So saying he moved on past the window and into the shadows, and some minutes after there came the sleepy murmur and protests of disturbed hens.
There was silence in the house, as much silence as there could be in such an old house. Boards creaked, stairs whispered their complaint at having to remain in such a position so long. Throughout the house there was the vague scurry of tiny feet, and, of course, the ever-present ticketty, ticketty, ticketty, and tock, tock, tock. Or the bigger tick tock, tick tock, of the grandfather clock. All these were the normal sounds of a living house.
Đêm vẫn trôi. Ngoài trời, mặt trăng lặn dần bỏ lại bóng tối trùm lên lâu đài. Lũ sinh vật đêm đi lại nhộn nhịp bởi đó là giờ sinh hoạt của chúng. Bọn cáo non mạo hiểm ra khỏi hang ổ của mình để có những cái nhìn đầu tiên về cuộc sống đêm trên mặt đất.
Đêm vẫn trôi. Thế giới của những sinh vật đêm vẫn tiếp diễn theo cách của nó. Những con mèo lén lút rình mồi, và chúng liên tục nhảy lên đột ngột rồi lầm bầm nguyền rủa khi bị bỏ lỡ cơ hội.
Cuối cùng, chân trời phía đông xuất hiện một vệt sáng mờ mờ, rồi đỏ dần lên như thể ngón tay ông mặt trời đang vén lên thăm dò con đường phía trước, thắp sáng dần những ngọn đồi xa xa và xua đi sự tối tăm dưới thung lũng. Đâu đó một tiếng gà gáy báo hiệu một ngày mới bắt đầu. Trong khoảnh khắc vạn vật đột ngột như ngừng lại, sau đó là tiếng sột soạt và chạy trốn của lũ sinh vật đêm theo muôn ngả trở về hang ổ của chúng dưới lòng đất khi nghe tiếng cảnh báo bình minh đang lên. Lũ chim đêm tìm thấy chỗ đậu của chúng trong những góc tối, bầy dơi trở lại tháp chuông, còn những sinh vật ngày thì đang khó chịu về sự khuấy động trước khi hoàn toàn tỉnh giấc.
The night wore on. Outside the moon went on her way leaving dark shadows around the house. Night creatures came out and went about their lawful occasion. Small foxes ventured out of their dens and took an early look at nightlife upon earth.
Night wore on, with the night civilisation of nocturnal creatures going about their allotted path. Stealthy cats stalked their prey, and often there was a sudden spring and a muttered curse in felinese as the unlucky cat missed.
At last the eastern sky showed a lightening of the shadows, and then faint streaks of red appeared as the probing fingers of the sun felt out the way ahead, lighting up the tops of distant hills and even exaggerating the darkness in the valleys beneath. Then nearby a rooster crowed raucously at the first sign that there would be another day. For a shocked moment all Nature stood still, and then there was a sudden rustle and scurry as the creatures of the night accepted their warning that dawn was about to break, accepted and hastened off to their homes in various parts of the undergrowth. Night birds found their perches in dark corners, bats returned to steeples, and the creatures of the day started that uneasy stirring which preceded the full awakening.
Trong Đại sảnh ông đồng hồ vẫn kêu ‘tích tắc, tích tắc, tích tắc.’ Lúc này ông không nói chuyện, đây không phải là giờ để nói chuyện trong ngày vì con người sắp xuất hiện và những chiếc đồng hồ không tiết lộ suy nghĩ bí mật của chúng cho những kẻ không đáng tin tưởng, không đáng để ý ấy.
Trước đây, cô cháu gái đồng hồ cũng đưa ra một nhận xét về con người, rằng : ‘Ồ con người luôn luôn muốn chứng minh tất cả mọi thứ, họ thậm chí còn muốn chứng minh rằng họ là con người, nhưng làm thế nào ông có thể chứng minh được một điều gì đó?’ Cô hỏi ông đồng hồ. Ông liền tiếp lời. “Nếu một điều là đúng thì nó không cần bằng chứng bởi vì bản thân nó chính là minh chứng cho sự tồn tại của điều đó rồi, còn nếu là một điều không đúng và nó không có ở đó, vây thì dù có đưa ra bao nhiêu chứng minh đi chăng nữa cũng chẳng có nghĩa lý gì cả.”
In the Great Hall grandfather clock went ‘tick tock, tick tock, tick tock.‘ He was not talking now, this was the wrong time of the day to talk, there might be humans about and clocks did not reveal their secret thoughts to unheeding, unbelieving humans.
In the past grandfather clock had commented about humans saying, ‘Oh humans always want proof of everything, they even want proof that they are humans, but how can you prove a thing?‘ asked grandfather clock. And then he continued. ‘If a thing is true it needs no proof because it is self-evident that the thing is there, but if a thing is not true and if it is not there then no amount of “proof ” will prove that it is there so there is no point in trying to prove anything.‘
Ánh sáng trở nên rõ ràng hơn và ngày đang đến. Các sinh hoạt trong nhà lập tức bắt đầu, bà dọn dẹp tới mang theo những máy móc làm náo động cả tòa lâu đài yên tĩnh. Có tiếng loảng xoảng của chén đĩa và tiếng giọng nói ồ ồ vọng lên từ khu dành cho những người phục vụ ở tầng một. Rồi những tiếng chân quen thuộc dọc theo sảnh, một người hầu cất tiếng: “Chào buổi sáng, ông đồng hồ già,” anh ta nói, “Tôi chuẩn bị làm công việc hàng ngày phục vụ ông đây, tôi sẽ lau mặt cho ông.’ Rồi người hầu đi đến bên ông đồng hồ, cẩn thận lau mặt kính, kiểm tra lại giờ. Anh mở phía trước chân đế, nhẹ nhàng nâng từng quả cân rồi kéo cả chuỗi để chiếc đồng hồ không bị tổn thương vì những bánh răng cổ có thể bị kéo căng quá mức. Rồi anh đóng chân đế lại, vỗ nhẹ lên nó đầy yêu quý và bắt đầu lau chùi cái bề mặt vốn đã bóng loáng càng thêm bóng.
The light became brighter, the day became older. Soon there was much activity about the house, cleaning women came and with mechanical devices brought uproar to the quiet old mansion. There was the clatter of dishes and the hum of voices from the servants’ quarters below the main floor. Then well-known footsteps came along the hall, a footman: ‘Good morning, grandfather clock,‘ he said, ‘I am going to give you your daily rub and wipe your face for you.‘ The footman went to the old clock and carefully cleaned the glass and checked the time. Then he opened the front of the long case and gently raising the weights one by one he pulled on the chains so that the clock should be wound without placing undue strain upon the antique teeth. Closing the clock case he patted it lovingly and then set to work to polish an already highly polished surface.
‘Tốt rồi, ông đồng hồ,’ anh nói, ‘bây giờ ông đã được làm đẹp và gọn gàng, sẵn sàng cho những kẻ ngốc nghếch đến chiêm ngưỡng rồi. Tôi chỉ cần đặt nốt cái rào chắn trước ông nữa là xong.’ Anh ta nhặt miếng giẻ lau chùi và đánh bóng lên rồi lùi lại, rất cẩn thận anh ta cài một đầu sợi dây màu đỏ vào cái móc trên tường, rồi đi vòng quanh, đặt nốt đầu còn lại vào cái móc tương ứng ở bên kia để không ai có thể đến gần ông đồng hồ mà không bước qua sợi dây chắn đỏ.
Một ngày đến như bao ngày, lập tức sau đó là tiếng gầm rú của động cơ và tiếng la hét của lũ trẻ vô kỷ luật, kèm theo là tiếng la hét từ các bà mẹ nóng tính và và những cái bạt tai để cố gắng chấn chỉnh bọn chúng. Cánh cửa chính được mở ra. Những người hầu đứng lui lại, mùi hơi người ập vào gợi liên tưởng đến đàn voi trong thời kỳ sinh sản, tất nhiên đó là mùa giao phối của lũ voi và khi ấy chúng thực sự rất hoang dã. Dòng người đổ xô vào Đại sảnh.
‘Well, grandfather,‘ he said, ‘you’re all done up nice and tidy ready for the gaping idiots who will come. I’ll just put the barrier in front of you and then we’re done.‘ He picked up his cleaning cloth and his polish and moved back, and then very carefully he put one eye of the red rope into a hook in the wall and went across to place the other eye in the corresponding hook at the other side so that no one could approach grandfather clock without stepping over or under the red rope barrier.
The day moved on as days usually do, and soon there came the roar of motors and the yelling of undisciplined children, accompanied by shrieks from bad-tempered mothers and slaps to try to keep the children in order.
The main doors were opened. The footmen stood back, and there was a surge of smelly humanity reminiscent of a herd of elephants during the period of must, which of course, is the elephants’ mating season and when they go very wild indeed. The tide of humanity surged into the Great Hall.
‘Mẹ ơi, mẹ, con muốn đi, con muốn đi!’ Một cậu bé hét lên. ‘Suỵt!’ Người mẹ cảnh cáo. Tiếp đó thằng bé la lên to hơn nữa, ‘Mẹ, mẹ, con phải đi, con phải đi!’ Bà mẹ liền vươn cánh tay phốp pháp sang cho thằng bé một cái bạt tai. Một khoảnh khắc im lặng, tiếp đến là tiếng nước nhỏ giọt. Ngượng ngùng, cậu bé nói, ‘Mẹ ơi, con đái ra quần rồi! ” Nó đứng đó với chiếc quần nhỏ giọt và một vũng nước lan rộng xung quanh. Từ bên cạnh, một trong những người hầu, với một tiếng thở dài mệt mỏi, bước đến với một cái giẻ lau và một cái xô như thể điều này xuất hiện thường ngày.
Trong bóng tối, sâu bên dưới chiếc ghế sofa, một đôi mắt xanh lá lồi ra một cách chăm chú. Đó là chỗ ngồi yêu thích của cô mèo nhị thể đen trắng, sâu dưới chiếc sofa, và hầu như ngày nào cô cũng ngồi ngắm một cách cuốn hút lũ trẻ láo nháo và đám người nhớp nhúa vây quanh toà lâu đài cổ, bình xét về nó, xì xầm về nó, và luôn luôn họ xả giấy kẹo sô-cô-la, cốc giấy – mọi thứ – lên đồ đạc và sàn nhà mà không quan tâm đến việc gây cho người khác những gì.
‘Mama, Mama, wanna go, wanna go!‘ yelled a small boy.
‘Ssshh!!‘ cautioned the mother. Then suddenly there was a much louder yell from the child, ‘Mama, Mama, gotta go, gotta go!‘ Mama just reached down and gave the boy a sound slap with the fat flat of her hands. For a moment there was silence, and then a strange trickling sound. Sheepishly the little boy said, ‘Mama, I’ve bin!‘ and he stood there with dripping trousers and a spreading puddle around him. From the side one of the footmen, with a resigned sigh, moved forward with a mop and a bucket as if such things were everyday occurrences.
From the darkness beneath a deep over-stuffed sofa two green eyes peered out with interest. The black and white cat had her favourite station there, beneath that sofa, and almost every day she would watch with fascinated interest the undisciplined children and the sluttish matrons who thronged into this old house commenting upon this, ruminating about that, and all the time leaving chocolate papers, cardboard cups – anything – on the furniture and on the floor regardless of the work it caused to others.
Ông đồng hồ ở cuối Đại sảnh nhìn ra với một khuôn mặt bình thản. Dù vậy, ông hơi có phần lúng túng khi một cậu bé khác chạy xô vào sảnh và chỉ dừng lại trước sợi dây đỏ căng ngang nó. Một người trông coi nhanh chóng chạy tới và lôi cổ thằng bé bằng cánh tay to lớn của anh ta ngay khi nó chuẩn bị chui qua dây. ‘Ra khỏi đây, chỗ này không được phép!’ Người đàn ông gầm gừ kéo thằng bé ra và đẩy nó đi chỗ khác.
Đám đông ngày càng dày đặc, sự điên rồ cũng dày thêm. Họ nhìn chăm chăm vào những bức tranh trên tường, mồm há to, ngẫm nghĩ và ngẫm nghĩ. Mọi thứ đều quá xa lạ với họ, họ cảm thấy thật khó tin rằng mình có được cái đặc ân lớn lao là có được một cái nhìn thoáng qua vào quá khứ. Tất cả cái mà họ đã mong muốn chỉ là một cái nhìn thoáng qua cái bảng kê lương tuần tới.
Grandfather clock at the end of the Great Hall looked on with an impassive face. He was somewhat disconcerted, though, when another small boy rushed up the hall and was stopped only by the red braided cord stretched across its width. An attendant moved forward quickly and grasped him by his collar just as he was about to duck under the rope. ‘Get out of it, can’t you!‘ growled the man, turning the boy about and giving him a shove in the back to get him moving.
The throng grew thicker, thicker mentally too. They gazed at the pictures on the wall, mouths wide open, chewing and chewing the great gobs of stuff dangling from rooftop to tongue. It was all strange to them, they could hardly believe that they were having a great privilege in getting a glimpse of the past. All they wanted was a glimpse of next week’s pay check!
Mọi thứ rồi cũng phải kết thúc, ngay cả những điều tồi tệ, dù điều xấu dường như kéo dài hơn, lâu hơn so với những điều tốt đẹp. Một trải nghiệm tốt đẹp thì lúc nào cũng chỉ như là mới bắt đầu, nhưng một trải nghiệm tồi tệ – à! thì đó lại là điều khác. Nó có vẻ như bị kéo dài hơn, dường như là bất tận vậy. Nhưng, tất nhiên, cuối cùng nó cũng kết thúc. Và đó chính là ngày hôm ấy. Khi bóng tối buông trên cửa sổ là lúc đám đông thưa dần và tiếng gầm rú của các động cơ khi những chiếc xe chở khách cỡ lớn đi khỏi. Rồi đám đông thưa hơn nữa, đến khi chỉ còn lại hai ba người, rồi một hai người và cuối cùng không còn ai. Rất may là các nhân viên vệ sinh đã di chuyển như một đàn châu chấu khắp toà nhà, nhặt giấy tờ, vỏ hộp, que kem và vô số những thứ loang lổ mà những kẻ mất vệ sinh đã thải ra khắp mọi ngóc ngách.
All things must end, even bad things, although bad things seem to last much, much longer than do good things. One has a good experience and it seems to be over almost before one knows it has started, but a bad experience – ah! that is something different. It seems to be prolonged, it seems to be dragged out unendingly. But, of course, an end to it does eventually come. So it was on this day. As the darkening shadows fell across the windows the crowds thinned and there was the roar of many motors as great chartered buses pulled away. Then the mass of people grew thinner still until there were two or three, and then one or two, and later none. Thankfully the cleaning staff moved like a swarm of locusts throughout the building, picking up papers, cartons, Popsicle sticks, all the variegated litter which untidy humans want to deposit on any available spot.
Mặt đất bên ngoài cũng đầy những mảnh thuỷ tinh vỡ được nhặt, vỏ lon nước ngọt, hộp giấy và trong những bụi cây còn có thể khều ra được cả đồ lót phụ nữ. Lũ động vật khi nhìn thấy thường băn khoăn làm sao mà người ta có thể cởi đồ ra mà quên mặc lại được? Và tiếp đó, tất nhiên chúng cũng băn khoăn sao ngay từ đầu con người lại phải mặc những thứ đó lên người? Họ sinh ra đâu có quần áo, đúng không? Tuy nhiên, lũ động vật vẫn thường nói với nhau rằng những hành vi sai trái đó của con người hoàn toàn chẳng có lợi gì.
Màn đêm buông xuống đã lâu, đèn đã bật lên và ‘Gia chủ’ đang quây quần để đánh giá xem ngày hôm đó thu được bao nhiêu, rồi cân đối thu chi, tính toán lợi nhuận trừ đi những chi phí hư hỏng, cây bật gốc, hay cửa sổ vỡ bởi đó là một ngày hiếm hoi mà đám trẻ vắt mũi chưa sạch thô tục không ném vỡ cửa kính. Cuối cùng tất cả công việc đã được thực hiện, mọi tính toán cũng đã kết thúc. Những người gác đêm đi tuần quanh tòa lâu đài với chiếc đèn pin vào một số thời điểm nhất định. Giờ thì đèn cũng đã tắt và người gác đêm đã đi về trạm gác.
Outside in the grounds much broken glass had to be picked up, soft drink bottles, cartons, and from under certain well favoured bushes ladies’ underwear could be hooked out. The animals who looked on often wondered how a person could remove certain garments and then be so careless as not to put then on again. But then, of course, the animals wondered also why people should have these garments in the first case. They were born without them, weren’t they? Still, as the animals said to themselves so frequently, there is absolutely no accounting for the oddity of human misbehaviour.
At long last night had fallen and the lights had been turned on while ‘The Family‘ gathered around to assess the day’s takings and to balance the day’s profits against the day’s losses in damage done, plants uprooted, and windows broken because it was a rare day indeed when some snotty-nosed little lout did not heave a brick through a greenhouse window. Eventually all the work was done, all the accounting was over. The night security man went around with his flashlight and his time clock booking in to various points in the building at pre-allotted times. The lights were extinguished and the night watchman – one of several – moved down to the communal security office.
Cô mèo nhị thể len vào Đại sảnh qua một khe cửa sổ và trịnh trọng đi tới chỗ ông đồng hồ. ‘Cháu vừa ăn tối xong, ông ạ’, cô mèo vừa nói vừa liếm mép, ‘Cháu chả hiểu sao ông không ăn mà vẫn sống được chỉ với mỗi việc là định kỳ kéo chuông. Ông phải cảm thấy đói chứ! Sao ông không ra ngoài với cháu, ta sẽ đuổi theo một hai con chim và cháu sẽ bắt tặng ông một con chuột.’
Ông đồng hồ cười lục khục trong họng và không nói gì. Vẫn chưa đến lúc để mọi người biết rằng chẳng bao giờ ông nói chuyện trước mười hai giờ kém mười lăm bởi đó là thời điểm bắt đầu vào một giờ khắc linh thiêng, khi mà mọi thứ trở nên thiêng liêng, khi mà cả thế giới dường như khác hẳn, và khi mà những thứ tưởng như vô tri có khả năng cất tiếng nói lên dòng suy nghĩ của mình. Ông đồng hồ trong suốt cả thời gian chỉ có thể nghĩ ngợi và cất tiếng ‘tích tắc, tích tắc, tích tắc’ quen thuộc.
The black and white cat crept into the Great Hall through a partly opened window, and walked sedately up to grandfather clock. ‘I have just had my supper, grandfather,‘ she said, licking her lips. ‘I don’t know how you keep going without having any food except a pull on your chains every so often. You must feel hungry! Why don’t you come out with me and we’ll chase a bird or two and I’ll catch you a mouse.‘
Grandfather clock chuckled deep within his throat, and said nothing. The time was not yet for everyone knows that no grandfather clock speaks before a quarter to midnight for that is leading up to the witching hour when all is magic, when the whole world seems different, and when those who are normally voiceless find the wherewithal with which to voice their thoughts. Grandfather clock for the time being could only think and say – as was his wont – ‘Tick tock, tick tock, tick tock.‘
Đằng kia, cô cháu gái đồng hồ trong phòng nghỉ của các quý bà cũng đang trầm ngâm về những điều diễn ra trong ngày. Cô đã vô cùng may mắn, cô nghĩ, rằng không bị đẩy khỏi chỗ đứng của mình khi hai kẻ quá khích đánh nhau vấp phải cái dây chắn và ngã dưới chân cô. Hai kẻ không may liền bị những người hầu gác bắt giữ và thô bạo lôi ra khỏi cửa, nơi các nhân viên an ninh đang đợi bên ngoài và đưa đi. Cô đồng hồ nghĩ đến chuyện đó và rùng mình kinh sợ đến mức phát ra một tiếng kim khí kêu trong họng. Cô cũng nghĩ rằng, buổi sáng sớm mới êm dịu làm sao khi người hầu trẻ đến, chỉnh sửa trang phục của cô, nâng chuỗi búa gõ và vô cùng cẩn trọng, anh chỉnh lại giờ, nên từ nay cô sẽ đánh chuông đồng bộ chính xác với ông đồng hồ.
Away in what had been a very important ladies’ retiring room granddaughter clock mused upon the happenings of the day. She was extremely fortunate, she thought, that she was not pushed off her base when two fighting hooligans had tripped over the rope barrier and fallen at her feet. Fortunately two wary attendants seized the men and bundled them unceremoniously out the door where they were grabbed by outside security people and bounced out of the grounds. Granddaughter clock thought of it with a shudder of horror which raised a metallic clatter in her throat. She thought, too, how pleasant it had been in the early morning when the young footman had come to her, attended to her attire, and fed her by raising her weights and then had very, very carefully adjusted the time so that now she chimed and struck in exact synchronisation with grandfather clock.
Mọi thứ vẫn tiếp diễn, tiếp diễn như chúng có thể trong ngôi biệt thự cổ. Những chiếc đồng hồ vẫn gõ nhịp đơn điệu tích tắc, anh đồng hồ du lịch thì kêu tích-tì, tích-tì, tích-tì, và mong mỏi đến mười hai giờ kém mười lăm để được kể với mọi người những khám phá mới của mình. Cô mèo nhị thể nhìn chăm chú vào những cái kim của ông đồng hồ và thở dài bất lực vì vẫn chưa đến giờ, chúng ta chẳng thể bảo ông đồng hồ mở miệng khi chưa đến một phần tư giờ trước nửa đêm. Cô đi dọc sảnh rồi nhảy lên một cái tủ cổ. Cô vươn người một cái rồi nằm ngủ nhưng chẳng được lâu. Tiếng động thình lình bên ngoài cửa sổ đánh thức cô, cô gù người và phát ra tiếng kêu meo meo khi lũ chim ngu ngốc va vào cửa sổ. ‘Ôi! Giá mà tao có thể mở được cái cửa sổ này’, con mèo kêu lên tức tối, ‘tao sẽ dạy cho lũ chim chúng mày một hai bài học để biết thế nào là làm phiền – chúng mày phải sống biết điều chứ.’ Một con chim thấy bóng cô trong căn phòng liền bay đi và cất tiếng kêu báo động.
Everything was still, as still as things can be in an ancient house. The clocks went on with their monotonous tick tock, the travelling clock said ticketty, ticketty, ticketty, and longed for the quarter to midnight so that he could tell of some of his adventures. And the black and white cat looked at the hands of grandfather clock and sighed with resignation thinking the time is not yet, we’ll never get the old clock to talk until a quarter to midnight. The black and white cat walked across the Hall and leaped lithely on to an old chest. There upon a drape she stretched out and went to sleep but not for long. Incidents outside the window kept awakening her and she had to crouch and make mewing noises as foolish birds came fluttering by the window. ‘Oh! If I could only open this window‘ exclaimed the exasperated cat, ‘I would teach you disturbing birds a lesson or two – not that you would live to profit by it.‘ The bird saw the black and white shadow inside the room and flew off with squawks of alarm.
Cuối cùng, ông đồng hồ đánh chuông, rồi lại đánh chuông và chỉ mười một giờ rưỡi. Cô cháu gái cũng đánh chuông và chỉ giờ theo. Anh đồng hồ du lịch dường như vội vã hơn với tiếng kêu tích-tì, tích-tì, tích-tì và cô mèo thì mở tròn xoe mắt – sắp đến giờ rồi – và nó ngước nhìn mặt ông đồng hồ để xem cánh tay ông chỉ chính xác mười một rưỡi.
Tích tắc, tích tắc, tích tắc, những chiếc đồng hồ vẫn hoà vang, và cuối cùng, những tiếng lách cách kim loại phát ra trong chân giá ông đồng hồ, tiếng lách cách và sau đó là tiếng ầm ầm của cả chuỗi búa gõ dịch chuyển, những chiếc búa gõ hạ xuống. Mười hai giờ kém mười lăm. Ông đồng hồ cất tiếng ca vang điệu nhạc chuông với một sự thích thú. Một phần tư giờ trước nửa đêm, sắp đến thời khắc một ngày tàn để một ngày mới lại bắt đầu, sắp đến thời khắc một chu kỳ quay lặp trở lại. ‘Đã đến lúc,’ ông nghĩ, ‘để NÓI CHUYỆN rồi’.
‘Ông đồng hồ! Ông đồng hồ! Cho cháu nói trước.’ Cô mèo nhị thể nhảy xuống đất và chạy đến trước cái chân giá bóng loáng của ông.
At last grandfather clock chimed and chimed again, and struck the half hour of eleven at night. Granddaughter clock chimed and struck as well. The travelling clock seemed to go faster with its ticketty, ticketty, ticketty, and the black and white cat opened one eye – the right one this time – and looked up at the clock face to see if the hands were indeed at half past eleven.
Tick tock, tick tock, tick tock, went the clocks in unison, and then at last there was the metallic rattle in grandfather clock’s long case, a metallic rattle and then the rumble as a chain started to move and a weight descended. It was a quarter to midnight. Grandfather clock sang out the chime with gusto. A quarter to midnight, nearly the time when a day dies and a day is born, nearly the time when one cycle turns and becomes the reverse cycle. ‘And now is the time,‘ thought grandfather clock, ‘for TALK!‘
‘Grandfather clock! Grandfather clock!! I bags first talk.‘ said the black and white cat who had leapt to her feet, jumped to the ground, and raced to a position in front of the well-polished long case.
Bên ngoài, mặt trăng dường như soi tỏ hơn đêm trước bởi sắp đến rằm và đêm đó cũng yên tĩnh hơn. Không có những đám mây đen giăng trên bầu trời, không có những ngọn gió quất vào cành cây bên ngoài. Tất cả yên tĩnh, hoàn toàn yên tĩnh, chỉ có mặt trăng hắt ánh sáng vào trong.
‘Được rồi,’ ông đồng hồ cất tiếng, ‘bây giờ mèo con, cháu đòi nói trước hả? Được, xem ra ta phải để cho cháu nói trước như cháu muốn rồi. Nhưng cháu muốn nói về cái gì vậy, mèo con?’
Cô mèo nhị thể cuộn đuôi lại và ngồi thẳng dậy, nói ‘Ông ạ, cháu đã suy nghĩ rất nhiều về những gì ông kể đêm qua. Cháu nghĩ về Con lắc Cuộc đời. Nếu tốt và xấu luôn thế chỗ nhau trong mỗi nhịp đong đưa của Con lắc thì chẳng phải là không có nhiều cơ hội để thực hiện cả cái tốt cũng như cái xấu sao, vì mỗi nhịp đong đưa chỉ có một giây mà thôi, hay đó chỉ là do cháu hiểu thế? Ông có thể giải thích được không ông đồng hồ?’
Rồi nó ngồi lên đùi mình với cái đuôi duỗi thẳng ra sau. Nó ngồi như thể đang chờ đợi cơn thịnh nộ bùng nổ từ ông đồng hồ sẽ làm nó mất thăng bằng. Nhưng không, ông đồng hồ có sự khôn ngoan và đầy khoan dung của tuổi tác. Ông lại hắng giọng với một tiếng kim khí leng keng và nói, ‘Nhưng bé mèo con yêu quý, thế cháu nghĩ Con lắc của Thượng đế đánh từng giây một chăng?
Outside the moon was shining a little brighter than it had the night before because it was approaching its full and this was a quieter night. No storm clouds scudded across the sky, there was no wind to rattle the branches in the trees outside, all was quiet, all was still, and the moon shone brightly inwards.
‘Well now, young cat,‘ said Grandfather clock, ‘so you claim to talk first, eh? Well, it seems to me you have already talked first with what you said. But what do you want to talk about, young cat?‘
The black and white cat interrupted her toilet and sat up straight and said, ‘Grandfather clock, I have been thinking a lot of what you told us last night. I have been thinking of what you said about the Pendulum. Now, grandfather clock, if good and bad alternate with each swing of the Pendulum then they don’t have much chance to do good and bad, do they, because they only get about a second for each swing, or so I understand. How do you account for that, grandfather clock?‘
Con mèo đen và trắng ngồi trên đùi của mình với đuôi lan truyền thẳng ra phía sau. Cô đang ngồi thẳng như cô mong đợi một vụ nổ của cơn thịnh nộ từ ông nội đồng hồ để làm đảo lộn sự cân bằng của mình. Nhưng không, đồng hồ quả lắc có sự khôn ngoan của tuổi già và sự khoan dung của tuổi già quá. Ông chỉ hắng giọng một lần nữa làm kêu leng keng kim loại và nói: “Nhưng mèo nhỏ thân yêu của tôi, bạn không nghĩ rằng con lắc của vũ trụ nhịp đập cùng một khoảng thời gian từng giây chăng? Nó đập theo nhịp hàng ngàn năm một. Thời gian, cháu biết không mèo con, có sự liên quan khắp nơi. Bây giờ là mười hai giờ kém mười bốn phút ở Anh, nhưng ở nước khác lại là giờ khác, thậm chí nếu cháu chỉ đến Glasgow thôi thì cháu cũng sẽ phát hiện ra rằng ở đó không còn là mười hai giờ kém mười bốn nữa mà có khi mới là kém mười lăm. Mọi thứ đều rất bí ẩn, thật đấy, và toàn bộ giờ giấc mà ta đếm chỉ giới hạn trong phạm vi nhịp đếm con lắc của ta ở một nơi nhất định thôi.’ Ông đồng hồ ngưng một lúc và hít vào lúc chuỗi chuyền chuyển động của ông đi qua một bánh răng trong chân đế. Khi chiếc búa gõ ngừng đi xuống ông nói tiếp.
The black and white cat sat back on her haunches with tail spread straight out behind her. She was sitting squarely as though she expected a blast of wrath from grandfather clock to upset her balance. But no, grandfather clock had the wisdom of old age and the tolerance of old age too. He merely cleared his throat again with a metallic tinkle and said, ‘But my dear little cat, you do not think that the Pendulum of the Universe beats at one second intervals, do you? It beats over a period of thousands and thousands of years. Time, you know, little cat, is entirely relative. Now here we are and it is fourteen minutes to twelve here in England, but in other countries it is a different time, and even if you went to Glasgow instantly you would find that it wasn’t fourteen minutes to twelve but it might be fifteen minutes. It is all very mysterious, really, and of course my own figuring is limited to my own particular output of pendulum strokes.‘ Grandfather clock stopped speaking for a moment while he drew breath in the form of another link of the chain going over the tooth cog inside the case. Then when the weight had stopped its descent he spoke again.
‘Cháu phải nhớ rằng, mèo con, rằng đơn vị của chúng ta – đơn vị của những chiếc đồng hồ – là mười hai tiếng. Mỗi giờ có sáu mươi phút, mỗi phút có sáu mươi giây, điều đó nghĩa là có ba ngàn sáu trăm giây trong một chiếc đồng hồ. Như thế trong hai mươi tư giờ, mỗi giây con lắc lại gõ một nhịp tức là nó đã chuyển động tám mươi sáu ngàn bốn trăm lần.
‘Ai chà!’ cô mèo kêu lên, ‘thế chẳng phải LÀ rất nhiều nhịp gõ sao? Ôi Chúa ơi, cháu chả bao giờ làm một việc như thế cả!’. Cô mèo nhị thể nhìn ông đồng hồ với một sự ngưỡng mộ mới mẻ.
‘Đúng vậy,’ ông nói, và để bắt đầu cho câu chuyện của mình, con lắc của ông như phát ra tiếng to hơn, ‘nhưng Con lắc của Thượng đế có một hệ thống hoàn toàn khác hẳn bởi chúng ta chỉ phải đối phó với khoảng thời gian hai mươi tư giờ theo cách tính của chúng ta, nhưng chúng ta phải biết rằng thời gian thực sự vượt ra ngoài Trái đất này có chu kỳ một triệu bảy trăm hai mươi tám nghìn năm, mỗi chu kỳ được chia thành bốn khoảng giống như ta được chia thành bốn khoảng, cứ mười lăm phút một khoảng vậy. Vậy đó, cháu thấy không, chúng ta cũng đang theo đúng quy luật của Thượng đế. Đồng hồ của Thượng đế có bốn khoảng, ta cũng vậy’.
‘You must remember, little cat, that our unit – the unit of us clocks, that is – is twenty-four hours. Now in each hour there are sixty minutes, and in each minute there are sixty seconds, so that means three thousand six hundred seconds in an hour. So in twenty-four hours a one second pendulum beat will have moved eighty-six thousand four hundred times.‘
‘Whew!‘ said the cat, ‘that IS a lot of strokes, isn’t it? Oh my, I could never work out a thing like that!‘ And the black and white cat looked at the grandfather clock with renewed admiration.
‘Yes,‘ said grandfather clock, warming to his subject and his pendulum beating even louder, ‘but the Pendulum of the Universe has a completely different system because we are dealing with twenty-four hour periods in our assessment, but we must remember that in the real time beyond this Earth the world goes through a period of one million seven hundred and twenty-eight thousand years in each cycle, and all cycles go in groups of four as does my strike of the hour, the quarter, the half and the three-quarters. So, you see, we are following a good tradition. The Universe goes in fours and so do we striking clocks.‘
Cô mèo gật gù đầy hiểu biết như thể nó đã hiểu tất cả những điều vừa nói, như thể những tri thức sâu sắc ấy chẳng khó khăn gì với khả năng của nó, rồi cô nói, ‘Nhưng ông ạ, thế ở mỗi đầu mút của những vòng lắc ấy thì Con lắc sẽ thế nào? Ông bảo rằng nó dừng lại một phần của một phần của một giây. Vậy cái ông gọi là ‘thời gian thực’ là gì?’
Ông đồng hồ tặc lưỡi nói, ‘À! Đúng, tất nhiên rồi, nhưng khi ta có một triệu bảy trăm hai mươi tám ngàn năm để đu từ bên này sang bên kia, vậy thì Con lắc có thể dừng lại ở mỗi đầu mút hàng nhiều năm, phải không nào? Nhưng điều đó là quá sâu sắc để con người có thể lĩnh hội, cũng như không nhiều chiếc đồng hồ có thể hiểu. Ta không muốn làm óc cháu nổ tung, bé con ạ, vậy nên với từng đó kiến thức là đủ cho chủ đề con lắc rồi, ta sang chủ đề khác nhé.’
‘Nhưng ông đồng hồ ạ, chỉ còn một điểm đặc biệt nữa mà cháu muốn hỏi,’ cô mèo nhị thể nói, ‘nếu Thượng đế ở đầu mút bên này của con lắc và Sa-tăng ở bên kia, vậy làm thế nào để họ có thời gian để làm bất cứ điều tốt hay xấu nào?’
The black and white cat nodded wisely as if she understood everything that was being said, as if all this profound knowledge was well within her capacity, and then she said, ‘But, grandfather clock, how about when the Pendulum is at the end of its swing? You said it stops for a fraction of a fraction of a second. What about in what you termed “the real time”?‘
Grandfather clock chuckled to himself and said, ‘Ah! Yes, of course, but when we have one million seven hundred and twenty-eight thousand years to play with then we can afford to allow the Pendulum to stop at each end of the swing for many years, can’t we? But it is all so profound that not many humans can comprehend it, and not many clocks can understand it either. We do not want to give you a burst brain, little cat, with all this knowledge so perhaps we should drop that particular subject.‘
‘But, grandfather clock, there is one thing I particularly want to ask,’ said the little black and white cat, ‘if God is at one side of the swing and Satan at the other then how do they find time to do any good or any bad?’
Mặt kính của ông đồng hồ sáng lên dưới ánh trăng, trong một vài khoảnh khắc, ông trả lời, ‘Khi chúng ta có tới từng đấy thời gian cho một vòng lắc, ta có thể có khoảng hai ngàn năm tại mỗi đầu mút của một chu kỳ dao động, tức là ta sẽ có một khoảng hai nghìn năm tốt rồi đến một khoảng hai nghìn năm xấu, và rồi vòng tiếp ta lại có hai nghìn năm tốt, hai nghìn năm xấu. Nhưng,’ rồi ông vội vàng nói, ‘Ta phải ngừng đã, đến lúc ta và cháu gái đồng hồ phải cùng nhau đánh chuông báo hiệu nửa đêm rồi, đây là thời khắc cả Thiên nhiên được tự do thay đổi, khi mà một ngày cũ chết đi và một ngày mới sinh ra, và khi Con lắc bắt đầu dao động, nó đi từ bên tốt sang bên xấu, rồi lại từ xấu sang tốt – Ông xin lỗi.’ Và ông đồng hồ đột ngột dừng lời trong khi những bánh xe trong người ông xè xè và đổ những quả chuông kêu ầm ầm. Từ cái chân giá cao của cô cháu gái tiếng chuông báo nửa đêm cũng vang lên những âm thanh thánh thót. Ông đồng hồ cùng hoà nhịp với cô cháu gái, tiếng chuông và tiếng búa gõ chung thuỷ lặp đi lặp lại.
Trên chiếc bàn nhỏ bên cạnh, anh đồng hồ du lịch cằn nhằn nói, ‘Đúng là một cặp ba hoa mây gió. Họ chiếm hết cả thời gian nói chuyện cho riêng mình. Chán chết đi được!’
The glass on the front of grandfather clock’s face shone brightly in the moonlight, and then after an instant or two he answered, ‘When we have all these years for a swing then we can afford to have about two thousand years at the end of each swing, so that at one two thousand years interval we have good, at the next two thousand years we have bad, and then the next swing will bring good again, and the swing after that brings bad. But,‘ said grandfather clock hastily, ‘I must stop, the time has come for granddaughter clock and I to strike together the hour of midnight when all Nature is free to make a change, when the day dies and a new day is born, and when the Pendulum swings it goes first from good and then to bad, and from bad to good – excuse me.‘ And grandfather clock stopped abruptly in his speech while the wheels within him whirred and the descending weight rumbled, and from grandfather clock’s long case came the chiming of the hour of midnight followed by the deep toned strike of the twelve. And then close by granddaughter clock echoed and faithfully repeated the chime and the strike.
On the little table to the side the travelling clock grumbled to itself and said, ‘What a windy garrulous pair they are. They hog all the speaking time for themselves. Bah!‘
Dịch và Biên tập: Cộng đồng thiền Việt Nam – VMC